VAR imeongeza ufanisi ligi mbalimbali duniani, imeleta vilio pia
Naweza kusema kuwa ligi mbalimbali maarufu duniani zimefikia kilele huku timu nyingine zikisheherekea kwa kutwaa ubingwa, kupata nafasi ya kushiriki katika mashindano ya kimataifa na nyingine zikiwa katika hudhuni mkubwa ya kushuka daraja.
Timu kama Manchester City, FC Barcelona, Napoli, PSG na Bayern Munich zipo katika furaha kubwa baada ya kutwaa ubingwa huku tiu kama Leicester City, Leeds United na Southamton zikishuka daraja katika ligi maarufu dunini, EPL.
Timu nyingine yenye hudhuni kubwa ni Borrusia Dortmund ambayo ilikuwa na nafasi kubwa ya kutwaa ubingwa wa Ujerumani, lakini ikaawaangusha mashabiki wao kwa kushindwa kuhimili vishindo na kuifanya Bayern Munich kutwaa ubingwa kwa wastani wa mabao ya kufunga na kufungwa.
Bayern ambayo imetwaa ubingwa wa Ujerumani kwa mara ya 11 mfululizo, wamemaliza ligi kwa kufunga mabao 92 na kufungwa 38 huku Dortmund ikifunga mabao 83 na kufungwa 44.
Ni msimu wa mashindano ambao umeweka rekodi nyingi katika soka ambapo utendaji kazi wa mwamuzi msaidizi wa video (VAR) umekuwa na mtazamo tofauti kutoka kwa wadau mbalimbali wa soka.
Sio siri kuwa utekelezaji wa VAR umekuwa gumzo pamoja na ukweli kuwa teknolojia hiyo kwa sasa imefikia msimu wa tatu katika ligi mbalimbali.
Ni wazi kuwa VAR imeendelea kuleta ufanisi (matokeo chanya) katika michezo mingi pamoja na kukumbwa na changamoto mbalimbali kwa baadhi ya mechi.
Kumekuwa na malalamiko katika maamuzi mbalimbali iiwe katika penalty, kuotea, kadi nyekundu na na kadi ya njano. VAR inaweza kuathiri karibu kila kipengele cha mchezo.
Lakini je, hatimaye imekuwa na matokeo chanya au hasi kwenye matokeo ya mechi za Ligi Kuu? Katika uchunguzi huu, tutaangalia takwimu na data mbalimbali hasa katika ligi ya England.
ATHARI KWA ADHABU ZILIZOTOLEWA
VAR imekuwa na athari kubwa kwenye penalti katika soka. Waamuzi siku za nyuma walilazimika kufanya maamuzi ya haraka kuhusu utoaji wa penalti, ambayo mara kwa mara ilisababisha matokeo ya kutatanisha.
VAR huwapa waamuzi uwezo wa kufikia pembe nyingi za kamera na kuwaruhusu kukagua matukio kwa kasi yao wenyewe, ambayo husaidia kuhakikisha kwamba uamuzi sahihi unafanywa.
Utekelezaji wa VAR kwenye Ligi Kuu ya England umesababisha kuongezeka kwa idadi ya penalti zilizotolewa kwani. Teknolojia hiyo kwa sasa imesaidia kutambua makosa ambayo huenda yalikosekana hapo awali.
Kuna mijadala kuhusu kama faulo ilistahili adhabu, na VAR haijaondoa utata kwenye mchezo. Utekelezaji wa teknolojia ya VAR katika soka umesababisha kupungua kwa maamuzi ya penalti yenye utata na kuzipa timu fursa ya usawa zaidi ya kufunga kwa mikwaju ya penalti.
Mnamo 2023, tuliona ongezeko la idadi ya adhabu zinazotolewa ikilinganishwa na misimu iliyopita, lakini hii inaweza kuhusishwa na matumizi ya VAR badala ya mabadiliko yoyote ya sheria au tabia ya wachezaji.
USHAWISHI WA VAR KWENYE MAAMUZI YA KUOTEA
Maamuzi ya kuotea kwenye soka yanaweza kuwakatisha tamaa wachezaji na mashabiki.
Maamuzi ya kuotea yamekuwa na utata mkubwa na mpaka sasa naweza kusema bado suluhisho halijapatikana pamoja na uwepo wa teknolojia mbalimbali ikiwa pamoja na VAR.
VAR imekuwa na athari kubwa katika maamuzi ya kuotea kwenye Ligi Kuu ya England msimu huu. Kihistoria, waamuzi wasaidizi waliokuwa kando walikuwa na jukumu kubwa katika maamuzi ya kuotea. Waamuzi hao Ilibidi wafanye maamuzi ya haraka kulingana na msimamo na mtazamo wao.
Teknolojia ya VAR imeweza kuwapa fursa maofisa kufikia pembe nyingi za kamera na kukagua matukio katika mwendo wa polepole, ambayo inaweza kusaidia katika kubaini iwapo mchezaji alikuwa ameotea.
Ushawishi wa VAR kwenye maamuzi ya kuotea umekuwa mkubwa. Tumeona mabao kadhaa ambayo yangekataliwa kuwa ya kuotea hapo awali na teknolojia hiyo yakifanya mabadiliko.
Pia tumeshuhudia baadhi ya mabao ambayo hapo awali yaliamuliwa kuwa ya kuotea yakipinduliwa baada ya ukaguzi wa VAR, na kuzipa timu nafasi nzuri ya kufunga.
Kwa kifupi, ushawishi wa VAR kwenye maamuzi ya kuotea umekuwa mzuri kwa kiasi kikubwa. Ingawa kumekuwa na mabishano na kutoelewana, bado teknolojia hiyo imesaidia kuongeza usahihi wa maamuzi na kuzipa timu nafasi nzuri ya kufunga.
USAHIHI WA MAAMUZI YA VAR
VAR ilipotekelezwa kwa mara ya kwanza, kulikuwa na wasiwasi kuhusu iwapo ingeongeza usahihi wa maamuzi ya soka. Hata hivyo, kufikia 2023, ni dhahiri kwamba teknolojia imekuwa na matokeo chanya kwenye Ligi Kuu ya England. VAR imeweza kuchunguza kwa kina matukio na kusaidia kurekebisha makosa ambayo huenda hayakutambuliwa hapo awali.
Kwa kweli, kulingana na takwimu za Ligi Kuu, usahihi wa maamuzi yaliyofanywa kwa kutumia VAR imekuwa zaidi ya 95% katika msimu wa 2023. Hii ina maana kwamba maamuzi mengi ya VAR yamekuwa sahihi na yamesaidia kuhakikisha matokeo ya haki kwa timu zote zinazohusika.
Bila shaka, daima kutakuwa na matukio ambapo kuna utata au mzozo kuhusu uchaguzi. Soka ni mchezo wa maoni, na hata kwa teknolojia, daima kutakuwa na kutokubaliana kuhusu matukio maalum. Hata hivyo, VAR imesaidia kupunguza idadi ya makosa yanayofanywa na waamuzi na kuzipa timu nafasi nzuri ya kushinda michezo.
UHUSIANO KATI YA VAR NA GOAL-LINE TECHNOLOGY
VAR na teknolojia ya mstari wa goli ni aina mbili tofauti za teknolojia zinazotumika katika soka na zina uhusiano kati ya nyingine.
Teknolojia zimeundwa kusaidia maafisa katika kufanya maamuzi sahihi na ya haki. Ufanyaji kazi wa teknolijia hiyo unaweza kuleta ufanisi zaidi katika mchezo wa soka.
Tangu msimu wa 2013-2014, Ligi Kuu ya England imekuwa ikitumia teknolojia ya mstari wa goli ili kubaini iwapo mpira umevuka mstari wa goli, hivyo basi kupunguza utata unaohusu suala hili. Mfumo hufanya kazi kupitia seti ya kamera zinazofuatilia nafasi ya mpira, na hutuma ishara kwa saa ya mwamuzi wakati mpira unavuka mstari.
Teknolojia zote mbili zina madhumuni tofauti katika mchezo, lakini zinaweza kutumika pamoja ili kuleta ufanisi katika soka.
Teknolojia ya mstari wa goli na VAR zinaweza kutumika kuthibitisha kama mpira ulivuka mstari ikiwa kuna shaka baada ya bao kufungwa.
VAR ni teknolojia inayotumika EPL inayoendelea na kuendelezwa. Kuna utabiri mbalimbali kuhusu mustakabali wake. Wataalamu wanatabiri kwamba teknolojia itaendelea kuendeleza na kuboresha uwezo wa kufanya maamuzi kwa kasi na usahihi zaidi.
